(Nieuwe) woonwijken

Zo’n 15% van Nederland is bebouwd gebied: dorpen en steden, bedrijventerreinen en een dicht (spoor)wegennet: veel mensen, veel activiteiten en veel verhard oppervlak. Bij de realisatie van een nieuwe woonwijk kan beter rekening gehouden worden met de bescherming van het grondwater dan bij bestaande bouw. Aandachtspunten voor (zowel nieuwe als bestaande) woonwijken in een grondwaterbeschermingszone zijn de infiltratie van hemelwater, warmtevoorziening en bedrijfsmatige activiteiten, alsook toezicht en handhaving. Goede afstemming tussen partijen is daarbij van belang.

Infiltratie van hemelwater

Bij het ontwerp van het rioolstelsel en de hemelwaterafvoer is bescherming van de grondwaterkwaliteit dan een aandachtspunt. Vanuit dat perspectief wordt de wenselijkheid van afkoppelen van hemelwater bepaald door het type verhard oppervlak, en de activiteiten die daarop plaatsvinden. Voor sommige oppervlakken, zoals glas en bepaalde daken, geldt dat de kwaliteit van de grondwateraanvulling door infiltratie van hemelwater gunstig kan uitpakken voor de grondwaterkwaliteit. Echter, door uitloging van materialen, toepassing van stoffen of calamiteiten op verharde oppervlakten, kan hemelwater verontreinigd raken met verschillende stoffen, zoals zware metalen, PAK, minerale olie, zout en bestrijdingsmiddelen. Vooral zout en bestrijdingsmiddelen zijn relevant voor grondwaterbescherming, aangezien verontreinigingen die tot deze stofgroepen behoren mobiel en persistent kunnen zijn. Vanwege de grote diversiteit aan situaties bestaat er geen eenduidig beeld van de risico’s voor de grondwaterkwaliteit. Afhankelijk van de gewenste bescherming en het type en gebruik van het oppervlak zijn mogelijk zuiverende voorzieningen nodig voor infiltratie van hemelwater, of kan het beter zijn het hemelwater af te voeren naar oppervlaktewater of desnoods de afvalwaterzuivering.

Energietransitie

Voor alle woonwijken geldt dat in het kader van de energietransitie een oplossing gezocht moet worden voor de warmtevoorziening. In een grondwaterbeschermingsgebied zijn bodemenergiesystemen verboden, dus moet gezocht worden naar andere duurzame warmtebronnen, zoals bijvoorbeeld aquathermie, restwarmte van een industrie of de toepassing van lucht-warmtepompen. In boringsvrije zones zijn bodemenergiesystemen tot een bepaalde diepte meestal wel toegestaan, maar dit vraagt wel een juist beheer en toezicht en handhaving.

Steeds vaker worden zonnepalen op daken, drijvende zonneparken of zonneweides aangelegd. Met name de laatste twee hebben een effect op de verdeling van neerslag op de bodem en uitloging van stoffen. Zo is de bodem onder de zonnepanelen vaak droger en komt neerslag via de panelen geconcentreerd op de bodem terecht. Als gevolg van de opstelling van de panelen en materialen, zal (beperkte) uitloging plaats kunnen vinden. De vraag of zonneweiden harmoniërend zijn met drinkwaterwinning hangt van de situatie af. Indien het zonnepark in de plaats komt van maisteelt zou het de lokale situatie bijvoorbeeld ten goede kunnen komen.

Bedrijfsmatige activiteiten

Tenslotte zijn de (bedrijfsmatige) activiteiten die ondernomen worden in een woonwijk een aandachtspunt. Deze moeten voldoen aan de geldende regels in het beschermingsgebied. Communicatie over wat wel/niet mag is daarbij belangrijk.