Generiek beleid voor opkomende stoffen

PMT-stoffen zijn Persistent (slecht afbreekbaar in het milieu), Mobiel (gemakkelijk oplosbaar in water) en Toxisch. PMT-stoffen zijn voor de drinkwatervoorziening zorgwekkend. Lozingen op oppervlaktewater is veelal de bron, maar ook emissies via atmosfeer kunnen plaatsvinden. Het is van belang dat hier via vergunningverlening op wordt getoetst, ook Europees. Als PMT-stoffen worden geclassificeerd als ‘zeer zorgwekkend’ in de zin van REACH (REACH is een systeem voor registratie, evaluatie en toelating van chemische stoffen die in de Europese Unie geproduceerd of geïmporteerd worden) is er een handvat om bedrijven deze stoffen alleen onder zeer strenge restricties te laten lozen op het oppervlaktewater. 

Identificeren en prioriteren

Een vervolgstap waar binnen de Landelijke Werkgroep Aanpak Opkomende Stoffen aan wordt gewerkt is het identificeren en prioriteren van PMT-stoffen. Het beoogd resultaat is een stoffenlijst die aanknopingspunten geeft voor een pragmatische aanpak op het niveau van stofcategorieën. Vooralsnog is deze stap beperkt tot het oppervlaktewater, maar de inzet is om ook grondwater aan deze analyse toe te voegen. In het eerste kwartaal van 2021 worden de adviezen aan de Werkgroep Aanpak Opkomende Stoffen gepresenteerd. Nieuwe bestuurlijke afspraken kunnen aan het reeds bestaande IPO Position paper Delta-aanpak Waterkwaliteit worden toegevoegd.

Kennisimpuls Waterkwaliteit

Binnen de Kennisimpuls Waterkwaliteit werken de kennisinstituten Deltares, RIVM, WEnR, TNO en KWR aan het ontsluiten van kennis over opkomende stoffen in grondwater voor waterbeheerders. Hiermee wordt bijgedragen aan een verbreding van de bewustwording over de risico’s van opkomende stoffen in grondwater en over de maatregelen die kunnen worden overwogen. Daarnaast worden methodes ontwikkeld om grondwaterkwaliteitsgegevens geaggregeerd te presenteren en de kwetsbaarheid van de ondergrond voor doorboringen en verontreinigingen in beeld te brengen. Dit biedt aanknopingspunten voor de ontwikkeling van een tool om beter maatwerk in de bescherming van ASV’s te leveren, bijvoorbeeld door differentiatie van het beschermingsregime op basis van reeds zichtbare kwaliteitsinvloeden of kwetsbaarheid. De resultaten komen naar verwachting eind 2021 beschikbaar via de KIWK-website.

Atmosferische depositie

Naast lozing op oppervlaktewater, moet ook amosferische depositie een aandachtspunt zijn bij verlening van de omgevingsvergunning. Denk bijvoorbeeld aan de uitstoot van stoffen via de lucht, die via atmosferische depostie in een waterwingebid of grondwaterbeschermingsgebied terecht kunnen komen. Dit vraagt een risicobenadering per situatie.

Overigens vragen niet alleen PMT-stoffen aandacht. Ook minder toxische stoffen zouden vanuit voorzorg aandacht moeten krijgen in het generiek of provinciaal grondwaterbeschermingsbeleid. Per winning kan bijvoorbeeld in het gebiedsdossier aandacht besteed worden aan alle (opkomende) stoffen die worden aangetroffen in het grondwater of die op grond van het activiteiten in het beschermings- of intrekgebied mogelijk een risico kunnen vormen.